Nezle Ile Gribin Farklari

Kis aylarini yasarken bircogumuz nezle ve grip
salginlariyla keyifsiz gunler geciriyoruz. Genellikle
halsizlik, usume, oksurme gibi benzer belirtiler
gosteren bu iki hastalik nasil birbirinden ayrilir?
Nisantasi Kulak Burun Bogaz Merkezi’nden Dr. Atilla
Sengor, “Nezle misiniz yoksa grip mi? ”
sorusunun yanitini verirken, hastaliklar arasinda ki
farklar nelerdir, nasil tani konur, korunma yontemleri
nelerdir gibi bircok soruya da aciklik getiriyor.

Nezle (Soguk Alginligi) nedir?
Dr. Atilla Sengor: Hapsirma, bogaz ve genizde
yanma/batma, burun akintisi sIkayetleri ile birlikte
gorulen nezle (soguk alginligi), en sIk gecirdigimiz
hastaliktir. Genellikle hafif gecirilen bir hastalik
olmasina ragmen belirtiler 1-2 hafta surebilir,
doktora basvuru gerekebilir; cocuklarda okulun
aksamasina neden olabilir.
Soguk alginligi on planda cocuklarda yaygindir. Bunun
nedeni cocuklarda infeksiyona karsi direncin henuz tam
gelismemis olmasi, kres ve okullarda surekli diger
cocuklar ile temasta olmalaridir. Cocuklar senede 6-10
kez nezle olabilirler. Okul cagi cocuklarinda nezle
sayisi 12 ye kadar yukselebilir.

Nezlenin etkenleri nelerdir?
Dr. Atilla Sengor: Virusler. Nezle belirtilerine yol
acan 200 den fazla virus tanimlanmistir. Bunlar
arasinda en sIk gorduklerimiz: rinovirusler ve
parainfluenza virusleridir. Rinovirusler nadiren ciddi
hastaliga neden olurlar. Parainfluenza and RSV
eriskinlerde hafif infeksiyon yaparken, cocuklarda
onemli alt solunum yolu infeksiyonuna neden olabilir.
Koronavirusler eriskin soguk alginliklarinin en sIk
sebebidir, ozellikle kis ve bahar mevsiminde hastalik
yaparlar. Eriskin nezlelerinin %30-50’sinin
tanimlanamayan viruslere bagli oldugu dusunulur. Ayni
virusler cocuklarda da hastaliga neden olabilirler.

Nezlenin belirtileri nelerdir?
Dr. Atilla Sengor: Nezlenin belirileri sIklikla
infeksiyon sonrasi 3 gun icinde baslar ve genellikle
burun akintisi, tikanikligi, hapsirma, bogazda yanma,
oksuruk ve bas agrisi olur. Ates genellikle dusuktur,
fakat cocuklarda yuksek olabilir. Belirtiler 2-14 gun
surer, ama cogu hasta 1 haftada toparlanir.

Nezlenin tedavisi nasil olur?
Dr. Atilla Sengor: Ciddi hastalik belirtileri olmayan
basit nezlede, sIkayetlere gore septomatik tedavi
uygulanir. Yatak istirahati, bol sivi alinmasi, ilik
tuzlu su ile gargara, akinti kesici ilaclar ve
parasetamol gibi agri kesici ve ates dusuruculer
onerilir.

Grip nedir?
Dr. Atilla Sengor: Grip ise, yine nezledeki gibi
viruslerin neden oldugu, ancak belirtilerin daha agir
oldugu bir hastaliktir. Ates, kas agrilari, bas
agrisi, bitkinlik, istah azalmasi, kuru oksuruk ve
bogazda yanma on plandadir. Yatak istirahati
gerekliligi nezleye gore daha fazladir ve okulun
aksamasina neden olur. Bircok cocuk problemsiz
iyilesir, ancak bazen burada da hastaliga bakteryel
infeksiyon eklenebilir: orta kulak iltahabi, sinuzit
veya bronsit gibi. Ev istirahati ile bu tip
infeksiyonlar onlenebilir. Bazi hastalarda daha ciddi
bir durum olan zature (pnomoni) tabloya eklenebilir.
Ancak zature genellikle kucuk cocuklarda veya genel
durumu bozuk olanlarda gorulur ve hastaneye yatmayi
gerektirebilir.

Gribin etkenleri nelerdir?
Dr. Atilla Sengor: KlasIk gripten ise influenza A ve B
virusleri sorumludur. Her yil olan grip salginlari ise
genellikle A tipine baglidir. Bu virusler surekli
yapilarini degistirirler ve bazi ozellikleri haric
orijinal virusten farkli hale gelirler. Bu nedenle
gribe neden olan viruslerin tipleri her sene farkli
olur.

Gribin belirtileri nelerdir?
Dr. Atilla Sengor: Gripte ise ates, oksuruk, titreme,
vucut agrilari, bas agrisi ve bitkinlik olur. Bu
belirtiler genellikle 3-4 gun surer ve ardindan bir
hafta veya daha fazla kuru oksuruk, burun akintisi ve
bogazda yanma, bogaz agrisi ortaya cikar. Virusun
alinmasi ile belirtilerin ortaya cikmasi 1-4 gun
arasidir.

Gribin tedavisi nasil olur?
Dr. Atilla Sengor: Grip belirtileri oldugunda ev
istirahati gereklidir. Nezle tedavisinde
kullanilanlara ek olarak antiviral ilaclar
belirtilerin suresini ve ciddiyetini azaltmak icin
kullanilabilir. Bu ilaclar ozellikle yaslilar ve gribe
bagli komplikasyon riski olan genel durumu bozuk
hastalar icin faydalidir. Bu ilaclara belirtilerin
ikinci gununde baslanmalidir. Antibiyotikler viruslere
etki etmezler. Bu receteye tabi ilaclar bakteriyel
infeksiyonun bulundugu orta kulak iltahabi ve sinuzit
gibi durumlarda doktor tarafindan verilmelidir.
C vitamini ve buhar solunmasi hastalik doneminde
belirtileri ve hastaligin suresini azaltabilir.

Nezle ve grip virusleri nasil hastalik yaparlar?
Dr. Atilla Sengor: Virusler vucut direncini
kirdiklarinda infeksiyona neden olurlar. Vucudun ilk
savunmasini burun ve bogazda uretilen salgilar
olusturur. Mukus adi verilen bu salgilar solunumla
alinan maddeleri (polen, toz, bakteri, virus)
yakalarlar. Eger virus bu salgiyi gecerse hucre icine
girebilir ve cogalarak diger hucreleri de hasta eder.
Hastaligin belirtileri vucudun viruslerin saldirisina
karsi gosterdigi direnc nedeniyle olusur. Virusun
bulastigi hucrelere kan yoluyla akyuvarlar akin
ederler. Bu hucrelerden infeksiyonun oldugu bolgede
aciga cikan maddeler nedeniyle odem, akinti,
tikaniklik gibi hastalik belirtileri olusur.

Virusler nasil yayilir?
Dr. Atilla Sengor: Nezle virusleri burunda, burun
mukozasi hucrelerinde cogalirlar ve burun akintisinda
cok sayida bulunurlar. Virusleri, burun akintisinda en
yuksek yogunluklarina infeksiyonun ilk uc gununde
ulasirlar. Bu donem nezle olan kisinin en fazla
bulastirici oldugu donemdir. Nezle virusleri bazen
oksuruk ve hapsirik ile sacilan damlaciklarda
bulunabilirler. Viruslerini iceren burun akintilari,
hasta kisilerin burun sumkurmeleri, burunlarina
dokunmalari, oksuruk ve hapsiriklarini elleriyle
engellemeleri nedeniyle ellerine bulasir. Boylece
nezle virusleri, hasta kisinin bulundugu ortamda,
esyalarda bulunabilir. Ayrica cocuklarin burun
akintilarinda da bulunabilirler. Okul, kres ve benzeri
ortamlarda, cocuklarin kalabalik oldugu yerlerde
birbirlerine bulastirirlar. Deneysel calismalar, nezle
viruslerinin elden ele veya hasta kisinin dokundugu
esyalardan bulasabilecegini gostermislerdir.
Rinovirusler, dis ortamda 3 saate kadar
yasayabilmektedirler. Ek olarak
parmak-burun-parmak-goz yoluyla goze de bulasabilir.
Gozde biriken ve cogalan virusler, gozyasi kanali ile
buruna gelebilirler. Buruna geldikten sonra geniz
bolgesine ulasirlar ve nezle baslar. Bazi durumlarda
havaya sacilan oksuruk ve hapsirik damlaciklari
icindeki virusler, baskalarinin burunlarina veya
gozlerine ulasabilir ve infeksiyona neden olabilir.
Grip olanlar belirtilerinin 1 gun oncesinden 5 gun
sonrasina kadar bulastiricidirlar. Cocuklarda ise bu
sure belirtilerin baslangicindan 6 gun oncesine kadar
olabilir. Belirtiler virusun bulasmasindan 1-4 gun
sonra baslar. Belirtiler birkac gun olmayabileceginden
bilmeden baskalarina bulastirabiliriz.

Soguk hava hastaliga neden olur mu?
Dr. Atilla Sengor: Bircogumuz nezlenin soguga maruz
kalindiginda, usundugunde veya terlendiginde
olustuguna inaniriz. Aslinda bu durumlarin nezle
olusumunda veya hastaligin ciddiyetinde etkisi yoktur
veya cok azdir. Ancak virusler soguk ortamda agiz ve
burun mukozasina daha kolay giris yaparlar. Stres,
alerji ve burun acikligini ve bogazi etkileyen olumsuz
kosullarin nezleyi kolaylastirilan etkileri ileri
surulmustur.

Nezle sIklikla sonbahar ve kis aylarinin hastaligidir.
Agustos sonu veya Eylul basinda nezlenin gorulme
sIkligi yavas yavas artar ve Mart, Nisan aylarina
kadar yuksek kalir, sonra azalmaya baslar. Mevsimsel
ozellik okullarin acilmasi ve soguk havayla iliskili
olabilir. Soguk havalarda, insanlarin kapali
ortamlarda gecirdigi sure artar ve hastaligin kisiden
kisiye bulasma sansi artar.

Mevsimsel degisimler ile ortam nemi ve soguk alginligi
arasinda iliski vardir. Cogu nezle virusu icin, nemin
dusuk oldugu yilin soguk aylari daha elverislidir.
Ayrica soguk hava burun icini kurutur ve burun icini
viruslerin barinmasina uygun hale getirir. Kis
aylarinda evlerde de cesitli isitma sistemleri devreye
girer. Asiri isitilan odalarda hava nemini kaybeder.
Solunum yollarinda kuruma olusur. Infeksiyona
katkisinin yaninda, tek basina burun kurulugu da KBB
hekimlerine basvuru sebeplerindendir. Burun mukozasi
kurudugunda hasta tarafindan tikaniklik olarak
algilanmaktadir.

Nezle ve gripten korunmanin ve yayiliminin
onlenmesinin yollari nelerdir?
Dr. Atilla Sengor: 1. Ellerinizi yikayin. Ellerin
yikanmasi mikroplarin uzaklastirilmasinda oldukca
onemlidir. Sabun ve akan sicak su ile nezle virusleri
el ve parmak cildinden temizlenir. Sabun ve
deterjanlar nezle virusunu etkilemezler, virusler
yikama ile mekanik olarak ortamdan uzaklastirilirlar.
El yikama nezle olan kisi veya esyalari ile temastan
sonra cok onemlidir. Ozellikle cocuklara hasta olan
kisi ile temas ettiklerinde, ellerini yikamalari
ogutlenmelidir.
2. Fincan veya bardaklari paylasmayin. Tek kullanimlik
kagit bardaklar, ozellikle okul ve is yerlerinde
mikroplarin yayilimini onlemede basarilidir.
3. Kagit mendil kullanin. Kagit mendile sumkurerek
cope atmak en iyisidir. Burun akintisi burundan
temizlenir. Kirlenmis mendili hemen atmak onemlidir,
zira masaya, koltuga, sandalyeye vs. temas ile
baskasina virus bulasabilir.
4. Gozlere, burun ve agza dokunmayin. Nezle olan
biriyle temas ettiyseniz, asla gozlerinize, burnunuza
ve agziniza elinizi surmeyiniz. Boylece mikroplar bu
bolgelerden size bulasamaz. Cocugunuza sIk el
yikamasini ogutleyiniz.
5. Kagit havlu kullanin. Mutfak veya diger yerlerde,
ozellikle nezle olundugunda pamuklu havlu yerine kagit
havlu tercih edilmelidir.
6. Oyuncaklari temiz tutun. Oyuncaklar mikroplari
barindirabilirler. Oyuncaklar duzenli olarak sicak,
sabunlu suyla yikanmalidir.
7. Baska yone hapsirin. Digerlerinden uzaga veya
mendile hapsirilmasi onemlidir. Agzinizi elleriniz ile
kapadiysaniz, sonrasinda mutlaka elinizi yikayiniz. Bu
modeli cocuklarinizin da ornek almalarini saglayin.
8. Havalandirin. Mikroplar duragan havada asili
kalirlar. Pencereler acildiginda temizlenirler. Ayrica
oda nemlendirilmelidir. Kaloriferin uzerine islak bez
konulmasi yaterli olur. Burun mukozasinin kurumasi
onlenir.
9. Mikroplari temizleyin. Mikroplar uc saate kadar,
kapi kollarinda, trabzanlarda, isIk dugmelerinde,
telefon, uzaktan kumanda gibi sIkca dokunulan
yuzeylerde yasayabilirler. Bunlarin arasira
dezenfektanlarla silinmesi faydalidir.
10. Sigara icmeyin ve icilmesine izin vermeyin. Sigara
icilmesi burun ve akcigerler uzerinde olumsuz
etkilidir. Cocuklari soguk alginligina zayif hale
getirir.

Grip asisi faydali midir?
Dr. Atilla Sengor: Her sene tekrarlanan grip asilari
ile gripten korunmak mumkundur. Ideal olarak Ekim ve
Kasim aylarinda igne ile uygulanmalidir. Nezleyi
onleyen virus asilari, pek cok tipte yeni virusun
kesfedilmesi nedeniyle, surekli gelistirilmeye
calisilmaktadir. Her virusun uzerinde kendine ait
ozellikleri belirleyen “antijen” adi verilen
yapilar vardir. Vucudun bagisIklik sistemi, viruslerin
antijenlerini taniyan “antikor” denilen savunma
elemanlarini kullanir. Asida bulunan antijenler
sayesinde bagisIklik sistemimiz virusle tanismadan,
viruse karsi dayanikli olmamizi saglar. Bazi virusler
antijenlerini degistirebildikleri icin her sene grip
asilarinda degisIklikler yapilir. Soguk alginligi
sezonundan once, Sonbahar aylarinda cocuklar
asilanabilirler. Uluslararasi kuruluslar 6-23 ay arasi
cocuklar ve bu cocuklarla temasta olan eriskinlerin,
ebeveynlerin asilanmasini onermektedirler.

Nezle ve grip baska sorunlara neden olur mu?
Dr. Atilla Sengor: Nezle ve grip genellikle sorunsuz
olarak basit onlemler ve tedavilerle iyilesir. Ancak
bazen olusabilen komplikasyonlar nedeniyle antibiyotik
tedavisi ve yakin takip gerektirebilir. Bu
komplikasyonlar genellikle solunum yollarimiz icinde
veya cevresinde bulunan sinusler, kulaklar veya
akcigerlerimizde meydana gelir. Ust solunum yollarinin
infeksiyonlu hastaliklari esnasinda orta kulakta sivi
toplanmasi (efuzyonlu otit), orta kulak iltihabi (akut
otit), sinuzit ve zature (pnomoni) gorulebilir.
Bunlardan ozellikle orta kulak sorunlari ve sinuzit
bir KBB Uzmaninin takip ve tedavisini gerektirir.

www.ailem.com